Wikunie to rzadki gatunek alpak, żyjący w Andach. Dopóki nie odkryto, że są przodkami alpak, uznawano je za gatunek nieudomowiony. Zwierzęta te żyją w wysokich partiach gór Ameryki Południowej, głównie w Peru, ale również w Boliwii, Argentynie i Chile. Dzikie wikunie w Peru są objęte ochroną całkowitą, a na wywóz wełny potrzebne jest specjalne zezwolenie.

Hodowla wikunii

Wikunia to zwierzę nieliczne, a ze względu na swoją płochliwość i nieufność – rzadko hodowane. Uznawana jest za dobro narodowe w Peru, a liczebność gatunku jest stale monitorowana przez państwo. Wikunia żyje w małych stadach z jednym dominującym i agresywnym samcem. Bytują na tzw. punie, czyli terenach wyżynnych And, na wysokości 3500-4600 m n.p.m. Większość tych zwierząt żyje w Peru (około 85% światowej populacji), ale wikunie zamieszkują także ogrody zoologiczne na całym świecie, w tym w Polsce. Obecnie strzyżenie odbywa się po wyłapaniu wolnożyjących osobników, które następnie są wypuszczane na wolność.

Wełna z wikunii – najdroższa na świecie

Futro wikunii jest źródłem wysokogatunkowej wełny, która daje więcej ciepła, niż wełna pozyskiwania z jakiegokolwiek innego zwierzęcia. Niezwykle delikatne włosie nie ulega zniszczeniu podczas obróbki chemicznej, a to oznacza, że można z niego stworzyć materiał o dowolnym kolorze i wzorze. Wełna z wikunii to najdroższa wełna na świecie. Włókna tego surowca mają średnicę 10-13 mikronów, a ich długość wynosi 20-25 mm. W Peru produkuje się około 3 ton wełny z wikunii rocznie. Pozyskany surowiec trafia do sortowni, gdzie jest rozdzielany ręcznie pod względem koloru, rodzaju i długości włókien. Cena wełny z wikunii osiąga cenę nawet cztery razy wyższą od ceny kaszmiru. Kilogram nieprzetworzonego włosia to wydatek rzędu 500 dolarów. Ewenementem stały się skarpety z wikunii, wyprodukowane przez jedną z firm na sezon jesienno-zimowy, których cena oscylowała w okolicy 1200 dolarów. Na cenę wełny z wikunii wpływa znacząco:

• zagrożenie wyginięciem,
• rzadkość wełny,
• mała grubość włosia,
• częstotliwość strzyżenia wikunii (jeden osobnik może być strzyżony raz na dwa lata),
• ilość wełny, którą można pozyskać jednorazowo z jednego osobnika (do 500 g).

Wyroby wełniane z wikunii

Wyroby wełniane z wikunii to towar luksusowy, produkowany na małą skalę, jako serie limitowane. Wełna wykorzystywana jest do produkcji odzieży – skarpetek, swetrów, akcesoriów, szali, płaszczy, garniturów, a także do wyposażenia domu, w postaci koców i narzut. Handel wełną z wikunii jest obecnie całkowicie kontrolowany, a dochód z niego przeznacza się na działania ochronne względem tego gatunku zwierząt. Wciąż jednak na rynku rocznie pojawia się około 22 tony wełny z wikunii, która pochodzi z nielegalnych źródeł.

Cena wełny z wikunii oraz dostępność tego surowca sprawia, że trafia on jedynie do najlepszych pracowni krawieckich. Największymi odbiorcami południowoamerykańskiej wełny są Chiny, a w Europie – Włochy, Anglia i Niemcy. Wełna wikunii występuje w 16-22 kolorach, ale najbardziej pożądane są włókna czarne, beżowe i brązowe. Wyroby odzieżowe z wełny z wikunii znajdują nabywców w USA oraz w krajach Unii Europejskiej. Popularność tego włókna spowodowana jest przede wszystkim świadomością klientów oraz jego wyjątkową trwałością i komfortem użytkowania. Koc z wikunii zapewni o wiele więcej ciepła, niż tradycyjny wełniany czy kaszmirowy. W przemyśle tekstylnym wykorzystywane są kombinacje wełny z wikunii z innymi włóknami naturalnymi, typu bawełna lub inne rodzaje wełny, Płaszcze z wikuni nosił m.in. Al Capone i grecki miliarder Aristotelis Onasis.

Wiodący producenci odzieży i dodatków z wikunii

Znaną na całym świecie marką, słynącą z kolekcji ubrań wełnianych z wikunii, jest Loro Piana. Słynne płaszcze tego włoskiego domu mody kosztowały 100 tysięcy euro. Od 1924 roku Loro Piana jest ekspertem w dziedzinie luksusowych tkanin oraz punktem odniesienia dla innych producentów. Włosi wykonują z futra wikunii przede wszystkim płaszcze i kurtki. Jest to jedna z nielicznych firm, która posiada pozwolenie na produkcję płaszczy z tego surowca. Produkty Loro Piana są uwielbiane i często noszone przez gwiazdy Hollywood.

Marka Ermenegildo Zegna nawiązała także współpracę z konsorcjum, zajmującym się dystrybucją wikunii i ma dostęp do tego wyjątkowego materiału. Obecnie wytwarza 30 garniturów z wikunii rocznie, a cena najtańszego z nich wynosi 46 tysięcy dolarów. Tańszy jest szalik – kosztuje „jedyne” 1,5 tysiąca dolarów. W Peru najbardziej najbardziej znaną firmą, produkującą odzież wełnianą z wikunii, jest Kuna.